Strona główna / Zamek w Grudziądzu Tom I / Zamek w Grudziądzu Tom II / JAK BADANO ZAMEK I GÓRĘ ZAMKOWĄ
Zamek w Grudziądzu Tom I
Jako pierwszy dokument z lustracji zamku grudziądzkiego z roku 1564 znajdował się w Archiwum Państwowym w Królewcu( 172t) w tłumaczeniu Johannesa Zembrzyckiego, później w Zamkowej Bibliotece Malborku ( poz. Cf 163).
Najstarszym widokiem na zamek z drugiej strony Wisły pokazuje rysunek tuszem Het Casteel von Grodens, 1629 ( Zamek Grudziądz) kopia znajdowała się w Zamkowej Bibliotece w Malborku.
W roku 1566 była wzmianka w inwentarzach o zamku w Grudziądzu, związane to było z reforma skarbu królewskiego i tzw. egzekucją dóbr. Po przeprowadzonej rok wcześniej lustracji królewszczyzn, jednak najstarszy, jak udało się odnaleźć w archiwach, pochodzi dopiero z 1570 r.(Archiwa szlachty Prus Królewskich. Wiesław Nowosad).
O zamku informował w roku 1612 Michał Konarski ochmistrz Królowej Konstancji, potem kasztelan Gdański, Chełmiński był komisarzem pogranicznym, między województwem Pomorskim a Prusami Książęcymi 1611 i wojewodą Pomorskim, starosta grudziądzkiego (O tym Michale kasztelanie Gdańskim pisze Kobierczyki w historii Władysława IV. Króla Lib. II pog.16.U).
Dopiero lustracja z 1624 roku po raz kolejny oferuje szczegółowy opis Zamku Grudziądzkiego. Dokument ten znajduje się w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Kliknij na miniaturkę, aby powiększyć zdjęcie. Kliknij "zamknij", aby wyjść.
Zamek w Grudziądzu Tom II
6 maja 2003 roku tego dnia w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Grudziądzu powołany został Społeczny Komitet Odbudowy Klimka
Oto Komitet Założycielski:
w drugim rzędzie: Janusz Hinz, Tomasz Porębny, Marzena Remiś, Lech Misiaszek, Jerzy Kulwicki
w trzecim rzędzie: Edmund Ściesiński, Zbigniew Maciejewski, Mariusz Głowacki, Marek Szajerka, Robert Rezmer
w ostatnim rzędzie: Michał Hejka, Paweł Grochowski
Fotografia z kroniki komitetu, głównego inicjatora przyszłych prac i badań archeologicznych na Wzgórzu Zamkowym w Grudziądzu
Hans Jacobi ( 1913 -? )
fot.3. Fotografia autora w trakcie badań
Urodził się 12.8.1913 roku w Kolonii , syn inżyniera Fritza Jacobi i Elzy Buhler. Studiował na Uczelniach Stuttgarcie i Gdańsku, Dyplom inż. Na Wydziale Inżynierii lądowej w .Gdańsku i nauk prawnych 23.I.1943 roku uzyskał tytuł doktora na Wydziale Architektury w Gdańsku . 1940 roku pracował jako Miejski Radny i szef planowania, inżynierii, geodezji, leśnictwa i ogrodnictwa w Grudziądzu. Ożenił się z Elfrydą Borkowski.1944 Powołany do służby wojskowej jako pionier. Po wydaleniu z Grudziądza i aresztowaniu przez wojska amerykańskie pozostaje w Kolonii. W 1942 roku ,prowadził badania archeologiczne na terenie zamku Materiał zgromadzony w trakcie prac archeologicznych posłużył mu do napisania pracy dyplomowej. Dzisiaj jego praca nadal jest skarbnicą wiedzy.
Opracowanie Hansa Jacobiego w przetłumaczeniu na język polski „Wyniki wykopalisk w Niemczech. Krzyżackie zamki Grudziądz i Rogoźno „ Publikacja Niemieckiego Stowarzyszenia Zamek. Lista badań tom 3 jako wkład w rozwój historii architektury. Edycja i nadzór Udo Arnold niemiecki historyk i wykładowca uniwersytecki.
Źródła historii cz.1.str.124
fot. 4. Strona tytułowa z opracowanych badań
Archiwalne plany zamku
Zamek i średniowieczny plan miasta Grudziądza uwidoczniony jest na stronie 20 . Nie ma pokazanej dokładnej daty na rysunku zaprojektowanego przez Steinbrechta i w większości dokumentów w ostatnim czasie przedstawiany jest jako szkic. W związku z tym punkt połączenia centrum miasta i zamku jest fikcyjny, co było przeciwieństwem do warunków lokalnych . Badania urzędowe udowodniły , ze umocnienia w tym miejscu są wciąż dobre.
Grudziądz był przepasany z trzech stron przez podwójne mury i fosą pierścieniem.. Na pierwszej stronie Wisły mury miasta w środku Ratusz , gotycki kościół i ściany - oraz bramy i wieże. ze względu na panoramę miasta to szkic wykonano w skali:. 1 :500 Opracowanie szkicu średniowiecznego miasta Grudziądza, który w przeszłości i dla przyszłej struktury miejskiej miasta wskazuje zarówno na drogi dojazdowe do zamku Zakonu. Główne wejście prowadzi 300 m długości przez miasto. Był chroniony przez mury dzisiejszej ul. Spichrzowej. Droga rozpoczęła się od Trynki przy młynie zamkowym do" bramy wodnej" .
1) H. Jacobi ., Die Ausgrabungsergebnisse der Deutschordensburgen
Graudenz und Roggenhausen. Bonn, 1996, s. 133-145
fot.17 -. 3. Plan miasta i zamku Grudziadz.1657
Antoni Jan Pawłowski (1950-2008)
fot.26. Ostatnia prasowa fotografia autora badań
Urodził się 2 lutego 1950 roku w Skórowie Nowym, k. Słupska . Absolwent Uniwersytetu we Wrocławiu z tytułem magistra w zakresie archeologii z wynikiem bardzo dobrym.. Uzyskał stopień naukowy Politechniki Wrocławskiej Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki Doktora Nauk Technicznych
fot.27. Strona tytułowa opracowania .Zlecona przez Społeczny Komitet Odbudowy Klimka w Grudziądzu
Sprawozdanie z nadzorów archeologicznych
Prace rozbiórkowe kopca ziemnego przykrywającego swym płaszczem relikty wieży Klimek rozpoczęły się 18 kwietnia 2006 r., zgodnie z „Projektem rozbiórki kopca” autorstwa Mariana Balickiego i wykonywane były ręcznie. Zgodnie z porozumieniem pomiędzy Urzędem Miejskim w Grudziądzu a Społecznym Komitetem Odbudowy Klimka organizacyjnie rozbiórkę prowadził Społeczny Komitet z wykorzystaniem więźniów z Grudziądzkiego Aresztu. Nadzór archeologiczny prowadził autor niniejszego sprawozdania. Urobek w postaci gruzu ceglanego, rozkruszonej zaprawy wapiennej, piasku i humusu współczesnego ładowany był na samochody i wywożony poza tereny zamkowe. Jedynie humus wykorzystywano do uzupełniania ubytków w skarpach Wzgórza Zamkowego. W pierwszym okresie rozbiórki kopca usunięto ręcznie warstwę humusu współczesnego o miąższości 25-40 cm, odsłaniając usypane gruzowisko z różnej wielkości brył ceglanych na zaprawie wapiennej, stanowiących pozostałości ścian wieży po jej wysadzeniu. W szczycie kopca znajdował się zbrojony blok betonowy, na którym usytuowany był postument pod pomnik światowida, a po południowej stronie, w zboczu umieszczone były żelbetowe schody prowadzące od jego podnóża na koronę. Po zdjęciu warstwy humusu okazało się, że relikty wieży usytuowane są w południowej i południowo-zachodniej części kopca, podczas gdy partia wschodnia, północna, północno-wschodnia i południowo-wschodnia usypane zostały dodatkowo formując stożkowaty kopiec o średnicy w przyziemiu około 20 m i wysokości ok. 7,8 m, a więc nieco ponad dwukrotnie więcej niż wynikało to z inwentaryzacji C. Steinbrechta, w której podana jest średnica wieży wynosząca 8,9m zarysie
fot 34 -35 Rozbiórka kopca ziemnego kryjącego relikty wieży Klimek.
fot. 71-72.. Wieża Klimek.(u góry ) Wykop 2007 r. Kamienny fundament wieży ( u dołu )
fot. 79. Ruiny wieży i zabezpieczenie przed dewastacją . Na niewiele się zdało.
fot.80. Sekretarz Społecznego Komitetu Odbudowy Klimka w Grudziądzu kol.. Henryk Przerwa aktywnie wspomagał w zadaniach statutowych.
fot. 82 . Kol. Kazimierz Autryb –skarbnik Społecznego Komitetu Odbudowy Klimka przy pierwszych pracach odkrywczych zamk
fot. 83. Ogrodzony teren badań i pierwsze prace wykopaliskowe
JAK BADANO ZAMEK I GÓRĘ ZAMKOWĄ
W Grudziądzu można już nabyć, drugą część książki, która jest popularnonaukowym opracowaniem źródeł historycznych o zamku i prac archeologicznych. Najpierw na rynku wydawniczym ukazała się część druga książki pt. ”Zamek w Grudziądzu”, nieco skromniejsza od niedawno wydanej części pierwszej.
Druga część ukazała się w 2002 roku z okazji 10.Rocznicy powstania Społecznego Komitetu Odbudowy Klimka i 5. Rocznicy śmierci badacza Góry Zamkowej dr. Antoniego Pawłowskiego. Zawarte są tam badania Hansa Jacobiego wykonywane w 1944 roku na zamku krzyżackim w Grudziądzu.
Dostałem zgodę Mistrza Zakonu Krzyżackiego z Austrii na publikację opracowania prac badawczych Jacobiego na Górze Zamkowej i mam te prawo, jako jedyny w Polsce.
Dokumenty były opublikowane w 1997 roku w Niemczech właśnie przez ten zakon krzyżacki.
Są też wyniki badań prowadzone przez Ryszarda Boguwolskiego, nieżyjącego dyrektora Muzeum w Grudziądzu i badaczy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Pierwsza część „ Zamek w Grudziądzu „ ukazała się w 2016 roku.
W bogato ilustrowanej publikacji zawarte są źródła historyczne na temat nieistniejącej budowli. Zawiera wzmianki o grudziądzkim zamku od czasów średniowiecznych, dokumenty, gazety i inne publikacje. Jest między innymi informacja z 10 lipca 1388 roku o obsunięciu się części zamku ze skarpy wiślanej. Są poszczególni autorzy, ich portrety, pierwsze ryciny zamku. Jest to wyjątkowa publikacja, ponieważ dotąd nikt nie przedstawił tego tematu w formie dokumentacji fotograficznej. Jest aż 350 zdjęć o zamku.
