Strona główna / Tom I

Rozwój Miasta Grudziądza

Jako osada istniał Grudziadz już w czasach przedhistorycznych, gród zbudował prawdopodobnie Bolesław Chrobry na dzisiejszym Wzgórzu zamkowym. Administracyjnie należał Grudziądz do wojewody mazowieckiego, do którego należało też dużo majątków w okolicy Grudziądza, w r.1137 posiadał np. wojewoda Żyro (Żyrosław) wsie Juszewo, Mgowo, Dębieniec, Zielnowo, Buk i Parteęciny.

Przywilej dotacyjny, wykreśla Grudziądzowi granice, dzisiejszego śródmieścia z wykluczeniem ulicy Wybickiego i Lipowej na północy i całej wschodniej części poza ulicą Murową, a więc Groblowej, Mickiewicza, Ogrodowej itd. Ulica Toruńska zaś i Rybacka tworzyły przedmieście toruńskie. Pola przydzielone miastu były znacznie mniejsze niż w Chełmnie lub Toruniu, a nawet niż w Łasinie i Radzynie, fundatorzy widocznie akcentowali tu charakter kupiecki miasta. Już w r. 1313 istniały w Grudziądzu ratusz, sukiennice,zakład leczniczy felczera, sklepy rzeźnickie i szewskie, W rokur.1365 spichrze,1380 sklep ratuszowy z wyszynkiem wina,1386 kanał z Węgrowa do miasta, a 1415 wodociągi ( Wasserkunst) zaopatrując miasto w wodę. Począwszy od XVI w. można już przytoczyć niektóre cyfry odnoszące się do rozwoju kulturalno- gospodarczego miasta.. Około 1500 były domy na ul. Szewskiej, Łasińskiej , przy bramach i na Rybakach, poza tym były ogrody lub pola: istniał wtedy jeden browar,2 słodownie i ogród chmielowy pod miastem. W 1504 roku było 14 spichrzów, kilka murowanych, reszta z drewna , 9 sklepów przy ratuszu, 4 przy kościele św. Ducha, 2 przy bramie toruńskiej , 15 gospodarstw , stodoły, garbarnie i karczma na Rybakach . Już w 1608 istniało 16 spichrzów więcej sklepów ,33 stodoły, 18 ogrodów i 2 browary Nadmienić warto ,iż kupcy przenosili się z sukiennic pod ratuszem na ul. Szewską, Pańską i Klasztorną przy kościele św. Ducha. Za rządów pruskich sporządzono dokładniejsze listy statystyczne. Według nich było w roku 1772 w Grudziądzu 131 domostw murowanych i 1204 mieszkańców., R.1800 było: 395 domów pod cegła,127 pod słomą,4477 osób cywilnych i 700 wojskowych, R. 1809: 533domostw i 3604 osób cywilnych, Ubytek tłumaczy się wojną napoleońską,. Już w roku 1783 włączono do miasta Fijewo tj. część północną dzisiejszego miasta przy ul. Wybickiego oraz Frytę tj. partie miedzy ul. Groblową, Trynkową i Mickiewicza, 1872 Strzemięcin, Chełmińskie przedmieście i Nowydwór.

W roku 1880 zajmował Grudziądz obszar 1882 ha w tym 90 zabudowanego,1905 r ha 1928,w tym 185 zabudowanego. W roku 1882 założono Szkołę Miejska, 1832 Wyższą Szkołę Miejską, którą w 1866 r. zamieniono na gimnazjum klasyczne,1844 powstało gimnazjum żenskie,1858 „realne” i 1862 założono fabrykę wyrobów emaliowanych i odlewnych Herzfelda iVictoriusa,1878 r. zbudowano kolej Grudziądz-Jabłonowo,1879 Grudziądz-Laskowice,1883 Grudziądz – Toruń. W roku 1882 założono fabrykę narzędzi rolniczych Ventzkiego( Unię ) ,1907 Szkołę Budowy Maszyn, 1899 wprowadzono nowe wodociągi,1907 ukończono kanalizacje, Gazownia miejska powstała już w 1867 roku, elektrownię zbudowano w 1899, muzeum w 1911.

Tom I

Kliknij na miniaturkę, aby powiększyć zdjęcie. Kliknij "zamknij", aby wyjść.